Ομιλία του Βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ Ν. Ευβοίας και πρώην Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης στην Ημερίδα που διοργανώνεται από το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας την Παρασκευή 31.1.2020 στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της 28ης AGROTICA 2020 με θέμα: Καινοτομία και ψηφιακή γεωργία στην αγροτική παραγωγή»

«Να συγχαρώ το ΓΕΩΤ.Ε.Ε για τη διοργάνωση της εκδήλωσης και να σας ευχαριστήσω για το βήμα που μου δίνετε. Χαίρομαι γιατί θα ασχοληθώ με το αύριο του αγροτικού χώρου, ένα αύριο που στην επόμενη προγραμματική περίοδο φαίνεται ότι θα συνδεθεί με το αντικείμενο της εκδήλωσης.

Για να συνδέσω το χθες με το αύριο του αγροτικού χώρου επιτρέψτε μου μια αναφορά σε ένα πρόβλημα που χρόνια μας απασχολεί, αλλά η ολοκλήρωσή του θα αποτελέσει σταθμό για την ελληνική κτηνοτροφία και την ορθολογική διαχείριση πάνω από το 60% των ελληνικών δασών.

Η ολοκλήρωση των διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης αποτελεί το τελευταίο στάδιο μιας μεγάλης προσπάθειας που ξεκινήσαμε με τη ψήφιση του νόμου για τις βοσκήσιμες γαίες, όχι μόνο για να αποφύγουμε τα πρόστιμα, αλλά και για να φτάσουμε μέχρι του σημείου αύριο ο κάθε κτηνοτρόφος να έχει το δικό του λιβάδι.

Για να υπηρετήσουμε αυτή την ώρα ένα ολοκληρωμένο και βιώσιμο αναπτυξιακό σχέδιο στον αγροτικό μας τομέα, για το οποίο τουλάχιστο όσοι είμαστε θιασώτες της ευρωπαϊκής πορείας της χώρας μας συμφωνούμε, χρειάζεται να δούμε την ανάπτυξη του σχεδίου αυτού στα πλαίσια τριών μεγάλων και κρίσιμων προκλήσεων:

Η πρώτη συνδέεται με τις πιέσεις που δέχεται ο προϋπολογισμός της ΚΑΠ, πέραν του Brexit και από σημαντικές προτεραιότητες που τίθενται στο πλαίσιο του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (ΠΔΠ), οι οποίες διεκδικούν αυξημένους πόρους, όπως άμυνα, εσωτερική ασφάλεια και προσφυγικό.

Η δεύτερη πρόκληση συνδέεται με τις διεθνώς αυξανόμενες τάσεις της ζήτησης αγροτικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές και μάλιστα προϊόντων ποιότητας και ταυτότητας.

Και η τρίτη αφορά στην επανάσταση που συντελείται στην τεχνολογικό τομέα, δηλαδή ο συνδυασμός τεχνολογιών, όπως τεχνητή νοημοσύνη, ρομπότ, ανάλυση μεγάλου όγκου δεδομένων, και άλλα, με δραστηριότητες διαχείρισης εισροών, συντονισμού και οργάνωσης των πόρων παραγωγής.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, όποια στρατηγική ανάπτυξης του αγροτικού μας τομέα κι αν χαράξουμε πρέπει να διαπερνάται οριζόντια από μέτρα και δράσεις που προωθούν ταυτόχρονα την έρευνα, την καινοτομία, την ηλικιακή ανανέωση και την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των απασχολούμενων στην πρωτογενή παραγωγή.

Εδώ, θέλω να τονίσω ότι η παρούσα συγκυρία για ένα τέτοιο σχεδιασμό είναι ιδανική, καθώς συμπίπτει με την ξεκάθαρα διατυπωμένη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που θέτει στο επίκεντρο την καινοτομία.

Οι στρατηγικές της Ε.Ε. όπως της έξυπνης εξειδίκευσης, της ψηφιοποίησης, της πράσινης οικονομίας, της βιοοικονομίας και της κυκλικής οικονομίας, οι οποίες αναδεικνύονται στο αναπτυξιακό της σχέδιο, στην “Πράσινη Συμφωνία”, προωθούνται για την νέα περίοδο και φαίνεται ότι χρηματοδοτηθούν με σημαντικότατους πόρους.

Η νέα αυτή στρατηγική με προσανατολισμό την προώθηση της καινοτομίας πρέπει κατ΄ ελάχιστο να υπηρετεί τρεις βασικούς εθνικούς μας στόχους:

1. τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας του πρωτογενή τομέα,

2. την προστασία του περιβάλλοντος και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, και

3. τη διασφάλιση της συνοχής του κοινωνικού ιστού των αγροτικών μας περιοχών.

Πώς όμως πρακτικά υλοποιούνται αυτοί οι τρεις στόχοι;

Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας στον αγροτοδιατροφικό τομέα μπορεί να επιτευχθεί μέσω της ενθάρρυνσης επενδύσεων που συμβάλλουν στην υιοθέτηση καινοτόμων πρακτικών, διεργασιών, νέων προϊόντων αλλά και νέων τεχνολογιών, όπως της ψηφιακής γεωργίας, με σκοπό τη μείωση του κόστους παραγωγής, τον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση της παραγωγικότητας.

Η οργάνωση του αγροτικού χώρου μέσω καινοτόμων ευέλικτων και αποτελεσματικών μορφών συνεργατισμού αποτελεί μία δεύτερη συνιστώσα επίτευξης του συγκεκριμένου στόχου.

Συμπράξεις καινοτομίας και επιχειρησιακές ομάδες με πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα και φορείς της αγοράς αποτελούν δράσεις που συμβάλλουν στη βελτίωση της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας του τομέα, καθώς μέσω αυτών διευκολύνεται η μεταφορά γνώσης και η αναζήτηση - υιοθέτηση νέων πρακτικών, προϊόντων και τεχνολογιών, καθώς και νέων τρόπων σύνδεσης της γεωργικής παραγωγής με την αγροτική και πολιτισμική παράδοση των αγροτικών μας περιοχών και το τουριστικό δυναμικό της χώρας μας.

Η ανάπτυξη δομών συμβουλευτικής υποστήριξης των παραγωγών από γεωτεχνικούς, που θα συνεπικουρούν στη μεταφορά των αποτελεσμάτων της εφαρμοσμένης γεωργικής έρευνας και στην ενημέρωση στις νέες τεχνολογίες και καινοτόμες γεωργικές πρακτικές , μέσω διαδικασιών συνδιαμόρφωσης ερωτημάτων και παροχής γνώσεων, μπορούν να συμβάλλουν δυναμικά στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας.

Ας περάσουμε όμως στον δεύτερο στόχο, δηλαδή την Προστασία του περιβάλλοντος και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Η αποκαλούμενη “Πράσινη Συμφωνία”, αντικατοπτρίζει την προσπάθεια της Ε.Ε. για υιοθέτηση και εφαρμογή πολιτικών για το περιβάλλον και το κλίμα, μέσω της οποίας επιδιώκεται δημιουργία ενός νέου αναπτυξιακού μοντέλου που θα στηρίζεται στην “έξυπνη-ψηφιακή” και “πράσινη” οικονομία και θα αξιοποιεί της αρχές της κυκλικής οικονομίας και της βιοοικονομίας.

Η ανάπτυξη και υιοθέτηση νέων «έξυπνων» φιλο-περιβαλλοντικών γεωργικών πρακτικών καθώς και δράσεων για την ορθολογικότερη χρήση και διαχείριση των φυσικών πόρων (έδαφος, νερό) και την προστασία της βιοποικιλότητας, αποτελούν δράσεις που συμβάλλουν στη διείσδυση της καινοτομίας στην επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου.

Τρίτος αλλά εξίσου σημαντικός στόχος, όπως ήδη ειπώθηκε, αποτελεί η διασφάλιση της συνοχής του κοινωνικού ιστού των αγροτικών μας περιοχών, κυρίως μέσω της προώθησης τοπικών στρατηγικών ανάπτυξης, όπως τα τοπικά προγράμματα LEADER και οι ολοκληρωμένες χωρικές παρεμβάσεις.

Ζητούμενο μέσα σε αυτό το πλαίσιο δεν αποτελεί η απλή ενεργοποίηση των παραπάνω δράσεων που θα συμβάλλουν στην απορρόφηση κοινοτικών πόρων, αλλά η στόχευσή τους στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.

Η ανάδειξη της κοινωνικής διάστασης της επιχειρηματικότητας και της ενθάρρυνσης δράσεων κοινωνικής αλληλεγγύης και ενημέρωσης, με στόχο τη παροχή ευκαιριών για απασχόληση και στήριξη ειδικών κατηγοριών του πληθυσμού στις αγροτικές περιοχές, όπως γυναίκες, άνεργοι, μετανάστες κλπ, αποτελούν τις σύγχρονες μορφές ενσωμάτωσης της κοινωνικής καινοτομίας στην υλοποίηση συγκεκριμένων στοχεύσεων.

Η επιτυχία της χώρας μας εξαρτάται από την ικανότητα της να χαράξει ένα δίκαιο και βιώσιμο οικονομικό μοντέλο χωρίς αποκλεισμούς. Η υλοποίηση της καινοτομίας στον αγροτοδιατροφικό χώρο θα πρέπει να συνδυάζεται από ένα ευνοϊκό περιβάλλον που θα ενθαρρύνει την έρευνα, την τεχνολογία, την εκπαίδευση, την κατάρτιση, την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις, θα προωθεί απαραίτητες διαρθρωτικές αλλαγές που απαιτούνται και θα στηρίζει την αποκέντρωση και την ανάπτυξη σύγχρονων δομών προσέγγισης της καινοτομίας, ώστε τα οφέλη που δημιουργεί να διαχέονται ισότιμα στους πολίτες.

Ήδη, η δική μας κυβέρνηση, προώθησε ενεργά την εισαγωγή της καινοτομίας στον χώρο της αγροδιατροφής και γεωργίας, με στήριξη στη δημιουργία ομάδων παραγωγών, δημιουργία θεσμικού πλαισίου για τους γεωργικούς συμβούλους, υλοποίηση του μέτρου 16 για τη συνεργασία-, δημιουργία και λειτουργία για την ανταγωνιστικότητα και το περιβάλλον, προϋπολογισμού στο ΠΑΑ 65εκ.€.

Στο Μέτρο αυτό υποβλήθηκαν 600 προτάσεις που βρίσκονται σε διαδικασία αξιολόγησης.

Επίσης ως Υπουργείο εμείς προχωρήσαμε με ειδικό άξονα στη Αγροδιατροφή και με δημόσια δαπάνη 98,4 εκ ευρώ. σε δυο προσκλήσεις των 542,5εκ ευρώ του υπουργείου Ανάπτυξης για το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα - Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία με Δράσεις: Ερευνώ – Δημιουργώ –Καινοτομώ.

Προωθήσαμε επίσης σε συνεργασία με το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής και το πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, σχέδιο για το ψηφιακό μετασχηματισμό του γεωργικού τομέα, της γεωργίας ακριβείας και της δημιουργίας τεχνολογικής πλατφόρμας και υποδομής για την καταγραφή ανοικτών περιβαλλοντικών δεδομένων σε πραγματικό χρόνο.

Το Ελεγκτικό Συνέδριο όμως με αποφάσεις τόσο του τμήματος όσο και της ολομέλειας απέρριψε το διαγωνισμό που προκήρυξε το υπουργείο ψηφιακής πολιτικής, λεπτομέρειες του οποίου δεν γνωρίζω γιατί ήδη είχα αποχωρήσει από το Υπουργείο πριν τη προκήρυξη. Πρέπει να προχωρήσει όμως γιατί το έχει ανάγκη ο αγροτικός χώρος.

Αυτές ήταν μερικές από τις προσπάθειες της κυβέρνησής μας σχετικά με τη διείσδυση της καινοτομίας στον τομέα της Ελληνικής γεωργίας. Χωρίς όμως την αλλαγή τρόπου σκέψης, θεώρησης και νοοτροπίας προσέγγισης της αλλαγής, χωρίς την απαλλαγή από εμμονές «στο παλιό» που κρατούν δέσμιο πολλές φορές το παραγωγικό μας μοντέλο, δεν θα είναι εφικτό να προτάξουμε ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο που θα ενσωματώνει την καινοτομία, δεν θα είναι εφικτή η προσαρμογή της γεωργίας μας στα νέα δεδομένα και στις σύγχρονες προκλήσεις.

Γι’ αυτό η μετάβαση δεν πρέπει να έχει βιαστικό και πρόχειρο χαρακτήρα, εάν θέλουμε να ενσωματωθεί με τον καλύτερο τρόπο η νέα τεχνολογία. Χρειάζεται συνεπώς χρόνος για την εξοικείωση και προσαρμογή των αγροτών στα νέα συστήματα.

Όλοι εμείς όμως και ιδιαίτερα οι γεωτεχνικοί έχουμε χρέος να βοηθήσουμε τους Έλληνες αγρότες για να μπορέσουν να εκμεταλλευθούν όσο γίνεται καλύτερα τις νέες προκλήσεις».