Σημεία από την τοποθέτηση του Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου, Τομεάρχη Παιδείας και εισηγητή του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στο σ/ν για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια

Για την αντισυνταγματικότητα του νομοσχεδίου, ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ επισήμανε τα εξής:

«Το σ/ν που εισάγεται για τις ιδιωτικές σχολές αποτελεί μια ξεκάθαρη και ευθεία παραβίαση του άρθρου 16 του Συντάγματος. Το Σύνταγμα είναι η θεμέλια λίθος του πολιτεύματός μας. Η δημοκρατία μας και το κράτος δικαίου στηρίζεται στην τήρησή του και τον σεβασμό.

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς νομικός, δικηγόρος ή δικαστής για να καταλάβει -διαβάζοντας το άρθρο 16 του Συντάγματος- ότι η σύσταση και η λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων από νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου απαγορεύεται. Αυτό ορίζεται ρητά και δεν υπάρχει διαλεκτικό περιθώριο.

Όλα αυτά περί αντισυνταγματικότητας δεν τα λέμε μόνο εμείς. Τα υποστηρίζει η συντριπτική πλειοψηφία των Συνταγματολόγων και έχουν επικυρωθεί και από την πάγια νομολογία του ΣτΕ. Κατά το Σύνταγμά μας, λοιπόν, η πανεπιστημιακή εκπαίδευση δεν επιτρέπεται να παρέχεται στο πλαίσιο συμβατικών σχέσεων ως παροχή υπηρεσιών. Ως εκ τούτου, τα Πανεπιστήμια δεν είναι επιχειρήσεις, ούτε οι φοιτητές είναι πελάτες, ούτε οι καθηγητές είναι εργαζόμενοι που να υπόκεινται σε διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη.

Εσείς, όμως, τι επιχειρείτε να κάνετε; Να καταργήσετε ένα συνταγματικό άρθρο με έναν υποδεέστερο τυπικό νόμο. Όλα αυτά είναι επικίνδυνα για το πολίτευμά μας, για τη δημοκρατία μας και το κράτος δικαίου, και δημιουργούν κακό προηγούμενο.
Σας ρωτάμε λοιπόν: γιατί δεν αναθεωρείτε το άρθρο 16; Μέχρι σήμερα, όσοι απεργάζονταν τέτοιες οπισθοδρομικές αντιμεταρρυθμίσεις δεν είχαν τολμήσει να ισχυριστούν ότι υπάρχει οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία ή άλλη διαδικασία. Τώρα, τι άλλαξε;

Προκειμένου να πείσετε, επικαλείστε το δίκαιο της ΕΕ. Λέτε ότι δήθεν χρειάζεται να εναρμονιστεί το ελληνικό Σύνταγμα με το ενωσιακό και διεθνές δίκαιο. Πρόκειται για ένα άτοπο και παντελώς έωλο επιχείρημα. Το ενωσιακό δίκαιο δεν υποχρεώνει την ίδρυση και τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα. Αντίθετα, υπάρχει ρητή διάταξη του εθνικού δικαίου και μάλιστα του Συντάγματος που το απαγορεύει.

Σαν να μην έφτανε αυτό, επικαλείστε και το άρθρο 28 του Συντάγματος. Αν είναι δυνατόν να επικαλείστε ένα άρθρο του Συντάγματος για να παραβιάσετε ένα άλλο! Αν είναι δυνατόν να ισχυρίζεστε πως μια διακρατική συμφωνία που μπορεί να εδράζεται στο άρθρο 28, υποκαθιστά το άρθρο 16 του Συντάγματος και επιτρέπει την ίδρυση ιδιωτικού πανεπιστημίου στην Ελλάδα! Με αυτούς τους νομικούς ακροβατισμούς οδηγούμαστε σε κατάρρευση του οικοδομήματος του δικαιϊκού μας συστήματος, στην κατάλυση του πολιτεύματός μας.»

Σε ότι αφορά το σ/ν, ο Διονύσης Καλαματιανός τόνισε πως η κυβέρνηση προσπαθεί να αποπροσανατολίσει χρησιμοποιώντας τον όρο "μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά" πανεπιστήμια.

«Προφανώς, το κάνετε εσκεμμένα. Αλήθεια, υπάρχουν κρατικά πανεπιστήμια στην Ελλάδα; Όχι. Τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι δημόσια, δίχως δίδακτρα, αυτοδιοικούμενα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου.

Αντίθετα, εσείς θέλετε να φτιάξετε ιδιωτικά πανεπιστήμια με δίδακτρα. Θέλετε να αναβαθμίσετε κάθε είδους κολέγια σε "πανεπιστήμια", δίχως να καλύπτουν στο ελάχιστο καμία από τις επιστημονικές προδιαγραφές διδασκαλίας και έρευνας των πανεπιστημίων. Η κυβέρνησή σας επιδιώκει την εμπορευματοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης με τη μεταφορά πόρων από το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα σε ιδιώτες, όπως έκανε και στο δημόσιο σύστημα υγείας.

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat το 2024, η συντριπτική πλειοψηφία των προπτυχιακών φοιτητών στην Ευρώπη, φοιτούν σε δημόσια πανεπιστήμια. Επομένως, η χώρα μας δεν αποκλίνει -όπως λέτε- από την Ευρώπη, επειδή το Σύνταγμά μας απαγορεύει την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Αποκλίνουμε από την Ευρώπη επειδή η κυβέρνησή σας δεν χρηματοδοτεί επαρκώς τα δημόσια πανεπιστήμια, όπως συμβαίνει στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Βρισκόμαστε στην τελευταία θέση στην ΕΕ ως προς την κρατική χρηματοδότηση της δημόσιας παιδείας.

Δεν προσλαμβάνετε μόνιμο διδακτικό ή/και διοικητικό προσωπικό. Προσλάβατε, όμως, 1000 άτομα για την αχρείαστη πανεπιστημιακή αστυνομία. Δυστυχώς, αυτές είναι οι προτεραιότητές σας.

Δήθεν θέλετε ιδιωτικές σχολές για να μη φεύγουν οι Έλληνες φοιτητές στο εξωτερικό για να σπουδάσουν. Όμως η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων φοιτητών φεύγει στο εξωτερικό κυρίως για μεταπτυχιακές σπουδές. Ελάχιστοι είναι αυτοί που ξενιτεύονται για προπτυχιακές σπουδές.

Το βέβαιο είναι πως η όποια ροή φοιτητών στο εξωτερικό δεν θα σταματήσει με την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων στη χώρα. Μπορεί να ανακοπεί με την κατάργηση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής, που εσείς ψηφίσατε και από τότε στερείτε σε χιλιάδες νέες και νέους το όνειρο της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης. Και τώρα θέλετε να φέρετε ιδιωτικές σχολές για να πληρώνουν δίδακτρα αυτές και αυτοί που η κυβέρνησή σας απέκλεισε από τα δημόσια πανεπιστήμια.

Μάλιστα, τολμάτε να λέτε πως η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων θα έχει ευεργετικές συνέπειες για το δημόσιο πανεπιστήμιο! Εμείς σας λέμε το αντίθετο: ότι η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων θα έχει αρνητικές συνέπειες για το δημόσιο πανεπιστήμιο. Ειδικά τα περιφερειακά πανεπιστήμια θα κινδυνέψουν άμεσα να κλείσουν, λόγω της δραματικής μείωσης του αριθμού των εισακτέων, των καθηγητών και των πόρων τους. Θα είναι μια αρνητική εξέλιξη με τραγικά αποτελέσματα για την ευρύτερη οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών.»

Στη συνέχεια ανέφερε πως αν τελικά ψηφιστεί το σ/ν, θα δημιουργηθούν περαιτέρω κοινωνικά και οικονομικά αδιέξοδα.

«Ιδιωτικά πανεπιστήμια σημαίνουν και άνθηση φοιτητικών δανείων, προκειμένου να καλυφθούν τα δίδακτρα και όχι μόνο. Πως πιστεύετε πως μπορεί να εξελιχθεί αυτό στην Ελλάδα του σήμερα, με την ακρίβεια στα ύψη, τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις υπερχρεωμένα;

Κλείνοντας, υπογράμμισε πως «η Ελλάδα χρειάζεται ισχυρό δημόσιο πανεπιστήμιο. Έχει ανάγκη την επιστροφή των Ελλήνων ερευνητών με αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και μισθούς. Έχει ανάγκη ένα αυτοδιοικούμενο, αντιπροσωπευτικό δημόσιο πανεπιστήμιο με ελευθερία του λόγου, λογοδοσία διαχείρισης και εστία παραγωγής γνώσης, που προάγει την κοινωνική κινητικότητα. Δηλώνουμε ξεκάθαρα και δίχως περιστροφές, πως το μόνο πραγματικά ελεύθερο πανεπιστήμιο είναι το δημόσιο δωρεάν πανεπιστήμιο, που παρέχει ελεύθερη και ισότιμη πρόσβαση στην επιστημονική γνώση και έρευνα. Και για αυτό το πανεπιστήμιο θα παλέψουμε και θα αγωνιστούμε.»