Σημεία από την τοποθέτηση του Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου, Τομεάρχη Παιδείας και εισηγητή του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στο σ/ν για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, Διονύση Καλαματιανού, στη Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής

Από ολόκληρη τη διαδικασία στην Επιτροπή έχει προκύψει ότι το νομοσχέδιο παραβιάζει το άρθρο 16 του Συντάγματος και περιέχει πολλά προβληματικά άρθρα.

Γι΄ αυτό και σας καλούμε μια ακόμη φορά να το αποσύρετε. Να μην προχωρήσετε σε αυτή τη συνταγματική εκτροπή. Είναι αδιανόητο να επιμένετε να παραβιάσετε το Σύνταγμα με έναν νόμο. Γιατί προσπαθείτε να κάνετε αυτό που καμία άλλη κυβέρνηση της ΝΔ δεν τόλμησε να κάνει;

Ο συντακτικός νομοθέτης επέλεξε να κατοχυρώσει πλήρως τη δημόσια δωρεάν παιδεία και την ακαδημαϊκή ελευθερία. Το άρθρο 16 είναι σαφέστατο και δεν υπάρχουν περιθώρια να παρερμηνευθεί. Αυτό που κάνετε είναι μια ψευδονομική επισφράγιση μιας προαναγγελθείσας συνταγματικής εκτροπής.

Κάνετε μια πολιτική επιλογή. Θέλετε να μετατρέψετε το πανεπιστήμιο σε επιχειρηματικό πεδίο, σε αγοραίο προϊόν. Είναι φανερό ότι τις τελευταίες δεκαετίες η παράταξή σας επιδιώκει να απαλλαγεί από τις διατυπώσεις του άρθρου 16 προκειμένου να εξυπηρετήσετε τα συμφέροντα ιδιωτών, των κολλεγίων και των funds.

Το άρθρο 16 επιτάσσει χωρίς αστερίσκους, χωρίς δυνατότητα άλλης ερμηνείας, την αποεμπορευματοποίηση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, η οποία δεν μπορεί να παρέχεται έναντι αμοιβής στο πλαίσιο σχέσης παροχής υπηρεσιών. Τα πανεπιστήμια δεν είναι επιχειρήσεις. Οι φοιτητές δεν είναι πελάτες. Οι διδάσκοντες δεν είναι εργαζόμενοι που υπόκεινται στο διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη καθώς το Σύνταγμα επιτάσσει να είναι δημόσιοι λειτουργοί.

Αυτό που συζητάμε σήμερα είναι η υπεράσπιση ή η κατάλυση των κοινωνικών κατακτήσεων: της ισότιμης πρόσβασης στο δημόσιο αγαθό της παιδείας, της ελεύθερης διδασκαλίας και έρευνας, της κοινωνικής κινητικότητας, όπως αυτές έχουν αποτυπωθεί στο άρθρο 16. Παράλληλα αυτό που διακυβεύεται είναι και η υπεράσπιση του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας μας.

Σας καλούμε, λοιπόν, να μην επιφέρετε ένα ακόμη χτύπημα στο κράτος δικαίου. Αλήθεια, δεν σας απασχολούν καθόλου οι καταδίκες της κυβέρνησής σας από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο;

Στην ομιλία σας κ. Υπουργέ είπατε πως δήθεν το νομοσχέδιό σας διέπεται από ενιαία φιλοσοφία και έχει να κάνει με την αύξηση των εκπαιδευτικών ευκαιριών στην πατρίδα μας, με το πως θα καταφέρουμε να φέρουμε πίσω ολοένα και περισσότερους Έλληνες φοιτητές, οι οποίοι βρίσκονται στο εξωτερικό. Καταρχάς, να σας υπενθυμίσουμε πως η πλειονότητα των Ελλήνων φοιτητών φεύγει στο εξωτερικό κυρίως για μεταπτυχιακές σπουδές. Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία, αλλά και από τα όσα μας είπε εδώ στην Επιτροπή ο Πρόεδρος του ΔΟΑΤΑΠ. Λίγοι είναι αυτοί που φεύγουν για προπτυχιακές σπουδές. Και όταν το κάνουν, αυτό γίνεται για σχολές υψηλής ζήτησης, όπως η Ιατρική, η Νομική, η Πολυτεχνική Σχολή. Και που πηγαίνουν όλοι αυτοί; Κυρίως σε χώρες της νότιας Ευρώπης, με πιο οικονομικές σπουδές όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία.

Μάλιστα, σε ότι αφορά την Κύπρο: αντίθετα με ότι θέλετε να παρουσιάσετε, δεν αποτελεί πρότυπο ακαδημαϊκής ανάπτυξης. Τουναντίον, είναι ευρωπαϊκό αντιπαράδειγμα πλήρους ιδιωτικοποίησης της ανώτατης εκπαίδευσης όπως και η Πορτογαλία. Το αντιπαράδειγμα της Κύπρου δεν συνάδει στην ευρωπαϊκή και ελληνική εκπαιδευτική κουλτούρα και ιστορία της ανώτατης εκπαίδευσης. Μόνη εξαίρεση αποτελεί το δημόσιο πανεπιστήμιο της Κύπρου, το οποίο διατηρεί ισχυρά ακαδημαϊκά κριτήρια για την επιλογή των φοιτητών. Θα πρέπει να αναδείξουμε επίσης, το γεγονός ότι η Κύπρος είναι η πρώτη χώρα στην Ε.Ε. που οι νέοι της φεύγουν για να σπουδάσουν σε άλλη χώρα και κυρίως για να σπουδάσουν δωρεάν σε δημόσια πανεπιστήμια στην Ελλάδα. Δείτε την καταγγελία του καθηγητή κ. Παναγιωτίδη, που αναφέρει ότι οι εκπρόσωποι των ιδιωτικών πανεπιστημίων απαίτησαν να αυξηθούν τα δίδακτρα στο δημόσιο πανεπιστήμιο για λόγους αθέμιτου ανταγωνισμού. Αυτό είναι το μέλλον που ετοιμάζετε για την Ελλάδα και τους Έλληνες.

Εάν -όπως ισχυρίζεστε- θέλετε να φέρετε Έλληνες φοιτητές πίσω και να αυξήσετε τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες στη χώρα μας, γιατί δεν καταργείτε την ΕΒΕ που αποκλείει δεκάδες χιλιάδες νέες και νέους από το δημόσιο πανεπιστήμιο; Δικό σας νομοθέτημα είναι. Βεβαίως, δεν θα το κάνετε, γιατί πολύ απλά θέλετε αυτοί που αποκλείονται από το δημόσιο πανεπιστήμιο, να πηγαίνουν ως πελάτες στα ιδιωτικά πανεπιστήμια που θέλετε να φτιάξετε και να πληρώνουν δίδακτρα. Δεν ευσταθεί, λοιπόν, πως δήθεν νοιάζεστε για αυτούς που φεύγουν στο εξωτερικό.

Αυτό που κάνετε είναι να ετοιμάζετε την πελατεία της ιδιωτικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Υλοποιείτε αυτό το σχέδιο, καταργώντας το ενιαίο σύστημα εισαγωγής, καταργώντας την ισότιμη πρόσβαση όλων στην ανώτατη εκπαίδευση. Δημιουργείτε δύο συστήματα εισαγωγής και δύο ταχύτητες υποψηφίων. Κρατάτε την ΕΒΕ σε κάθε τμήμα για το δημόσιο πανεπιστήμιο, ενώ για τα ιδιωτικά θα ισχύει η ΕΒΕ του κάθε επιστημονικού πεδίου, πολλαπλασιαζόμενη με συντελεστή 0,8.

Σχετικά με τα δίδακτρα: στόχος σας είναι να τα επιβάλλετε και στα δημόσια πανεπιστήμια. Θέλετε όλες οι Ελληνίδες, όλοι οι Έλληνες να πληρώνουν δίδακτρα για να σπουδάζουν. Το ξεκινάτε εδώ, σε αυτό το νομοσχέδιο. Συγκεκριμένα, στο άρθρο 58 του νομοσχεδίου μιλάτε για τα δίδακτρα στα προπτυχιακά και εισαγωγή δίχως εξετάσεις, με μοναδικό κριτήριο το απολυτήριο Λυκείου. Λέτε ότι η διάταξη αφορά αλλοδαπούς – αλλογενείς φοιτητές, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων πως ως τέτοιοι θεωρούνται αυτοί που ο ένας τουλάχιστον από τους γονείς των υποψηφίων φοιτητών δεν έχει την ελληνική καταγωγή. Άρα ο άλλος μπορεί να έχει ελληνική καταγωγή. Προβλέπετε, λοιπόν, δίδακτρα και στα προπτυχιακά του δημόσιου πανεπιστημίου.

Πέραν, όμως, από το γεγονός ότι εισάγετε δίδακτρα για προπτυχιακά μαθήματα στα δημόσια πανεπιστήμια, κάνετε και κάτι άλλο. Καταλαβαίνετε ότι αυτή η διατύπωση μπορεί να οδηγήσει σε προσφυγές και δικαστικές διαμάχες από Έλληνες πολίτες που θα επικαλούνται την ισότητα προκείμενου να εισέλθουν στο δημόσιο πανεπιστήμιο.

Μετά από όλα αυτά, είναι ξεκάθαρο ότι δεν αποτελεί επιδίωξή σας να αναβαθμίσετε το δημόσιο πανεπιστήμιο.

Μιλάτε για 1 δισ. ευρώ χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ. Πρόκειται για χρήματα που δεν αφορούν καθόλου τις άμεσες και τρέχουσες λειτουργικές ανάγκες του δημόσιου πανεπιστημίου. Με αυτά που κάνετε, όχι μόνο δεν το αναβαθμίζετε, αλλά το ναρκοθετείτε κιόλας. Ειδικά τα περιφερειακά ιδρύματα θα κινδυνέψουν άμεσα να κλείσουν, λόγω της δραματικής μείωσης του αριθμού των εισακτέων, των καθηγητών και των πόρων τους, καθώς θα μένουν πίσω στους στόχους που τους βάζετε.

Ο στόχος σας είναι να αναβαθμίσετε κάθε είδους κολέγια σε «πανεπιστήμια», δίχως να καλύπτουν στο ελάχιστο καμία από τις επιστημονικές προδιαγραφές διδασκαλίας και έρευνας των πανεπιστημίων. Τι σημαίνει αυτό; Οι απόφοιτοι των κολεγίων θα λάβουν και την ακαδημαϊκή αναγνώριση των τίτλων σπουδών ως ισότιμων των πτυχίων των ελληνικών δημόσιων πανεπιστημίων. Βέβαια, ήδη έχετε φροντίσει να έχουν επαγγελματική αναγνώριση των τίτλων σπουδών που έχουν λάβει από παραρτήματα ευρωπαϊκών πανεπιστημίων που λειτουργούν στη χώρα μας.

Παράλληλα, θα δημιουργηθούν συνθήκες, ώστε ξένα ιδιωτικά κερδοσκοπικά πανεπιστήμια χαμηλής ακαδημαϊκής ποιότητας να λαμβάνουν «τη σφραγίδα ποιότητας» και να «αναβαθμίζονται» μέσω της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ). Υπάρχει και η πρόσφατη κύρωση που κάνατε της διακρατικής συμφωνίας Ελλάδας - Κύπρου που αναγνωρίζει τα πτυχία των ιδιωτικών πανεπιστημίων της Κύπρου, ως ισότιμα με τα πτυχία των ελληνικών δημόσιων πανεπιστημίων. Αυτό γίνεται με παράκαμψη των διαδικασιών που απαιτούνται μέσω του ΔΟΑΤΑΠ για την αναγνώριση τίτλων σπουδών.

Περαιτέρω, ένα μέρος του νομοσχεδίου αναφέρεται στην αναβάθμιση του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Είναι, όμως, πράγματι αναβάθμιση; Αυτό που κάνετε στην πραγματικότητα είναι να μεταφέρετε σχολές και τμήματα από το Διεθνές Πανεπιστήμιο στο ΔΠΘ. Αποδυναμώνετε το Διεθνές Πανεπιστήμιο δήθεν για να ενισχύσετε το ΔΠΘ. Σε μια τόσο ευαίσθητη περιοχή όπως είναι η Μακεδονία και η Θράκη, δεν λαμβάνετε υπόψη τις υπόλοιπες παραμέτρους.

Τονίσαμε και στην προηγούμενη συζήτηση ότι η πραγματική αναβάθμιση του ΔΠΘ θα ήταν η πρόσληψη μελών ΔΕΠ και διοικητικού προσωπικού, η κατασκευή επιπλέον φοιτητικών εστιών, ο εκσυγχρονισμός της υλικοτεχνικής υποδομής, οι παροχές προς τους φοιτητές για τη διευκόλυνση της ακαδημαϊκής και φοιτητικής ζωής τους.

Αλλά, γεννάται και το εξής ερώτημα: γιατί αποφασίσατε να ασχοληθείτε μόνο με το ΔΠΘ; Τα υπόλοιπα πανεπιστημιακά ιδρύματα; Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου; Το Ιόνιο Πανεπιστήμιο; Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας; Αυτά δεν εντάσσονται στο πρόγραμμα της δήθεν αναβάθμισης; Και αναφέρομαι σε αυτά τα πανεπιστημιακά ιδρύματα που κινδυνεύουν με απαξίωση λόγω αδυναμιών που έχουν και σε πολλές περιπτώσεις τμήματά τους κινδυνεύουν με κλείσιμο λόγω έλλειψης φοιτητών, είτε εξαιτίας της ΕΒΕ είτε του κόστους διαβίωσης των φοιτητών και των καθηγητών.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Ηλεία, που έχουν κλείσει τα δύο πανεπιστημιακά τμήματα που λειτουργούσαν, η Μουσειολογία στον Πύργο και η Γεωπονία στην Αμαλιάδα, ενώ αναστείλατε και τη λειτουργία του ΤΕΦΑΑ.

Αν θέλετε πραγματική και ουσιαστική αναβάθμιση της ανώτατης εκπαίδευσης, οι λύσεις είναι συγκεκριμένες: αύξηση των κονδυλίων για έρευνα, εκσυγχρονισμός των υποδομών, αναβάθμιση των εγκαταστάσεων, προσλήψεις μελών ΔΕΠ και διοικητικού προσωπικού, κατασκευή φοιτητικών εστιών, βιβλιοθηκών, εργαστηρίων και δωρεάν σίτιση για όλους. Σε αυτά πρέπει να στοχεύσετε.

Εμείς κοιτάμε στο μέλλον. Το μέλλον μας δεν είναι η εμπορευματοποίηση της ανώτατης παιδείας. Το μέλλον μας δεν μπορεί να διαμορφωθεί από ιδιώτες που έχουν σκοπό το κέρδος και την εκμετάλλευση με το λιγότερο κόστος. Το μέλλον μας είναι η ισότιμη πρόσβαση στα δημόσια αγαθά. Η ισότιμη πρόσβαση στην παιδεία, στην κοινωνική κινητικότητα και στην κοινωνική συνοχή. Το μέλλον μας είναι ισχυρά δημόσια πανεπιστήμια, όπως στη συντριπτική πλειοψηφία των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χρηματοδοτημένα και στελεχωμένα για να διαμορφώσουν τις συναρτήσεις του μέλλοντος που μπορούν να οδηγήσουν στην ευημερία όλων.

Αυτό επιδιώκουμε εμείς. Εσείς επιμένετε να κοιτάτε στο χθες και να εξυπηρετείτε ιδιωτικά συμφέροντα.

.