Εισήγηση της Τομεάρχη Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στο σχέδιο νόμου “Δημιουργική Ελλάδα: ενίσχυση του κινηματογραφικού, οπτικοακουστικού και δημιουργικού τομέα, ίδρυση φορέα για το βιβλίο και λοιπές διατάξεις για τον σύγχρονο πολιτισμό”

Ευχαριστώ κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι βουλευτές, ξεκινάμε σήμερα την πρώτη ανάγνωση του ενός ακόμα πολυνομοσχεδίου του Υπουργείου Πολιτισμού, με βασικό θέμα την συγχώνευση του Εθνικού Κέντρου Οπτικοακουστικών Μέσων και του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, αλλά όχι μόνο, καθώς περιλαμβάνονται στο νομοθέτημα αυτό και διατάξεις για αρκετούς άλλους φορείς του σύγχρονου πολιτισμού, για τα πνευματικά δικαιώματα, για ζητήματα εργαζομένων και για αρκετά άλλα επιμέρους θέματα.

Δεν μας αρέσει η διαδικασιολογία, αλλά δεν θα μπορούσαμε να αφήσουμε ασχολίαστο το γεγονός ότι έχουμε δύο νομοσχέδια του Υπουργείου Πολιτισμού ανοικτά αυτή τη στιγμή, -δεν είθισται-, αλλά το βασικό ερώτημα είναι εάν αυτά τα δύο νομοθετήματα λειτουργούν ανταγωνιστικά το ένα στο άλλο. Συνεπακόλουθα, τίθεται το ερώτημα εάν η ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού νομοθετεί ανταγωνιστικά μεταξύ της. Έχουμε δηλαδή διατάξεις για τον κινηματογράφο και στα δύο νομοσχέδια, οι οποίες εμφανίζονται αντιφατικές μεταξύ τους. Κι αναρωτιόμαστε αν οι Υπουργοί τα συζήτησαν αυτά τα νομοσχέδια προτού να τα παρουσιάσουν.

Επί της ουσίας του νομοσχεδίου τώρα, το μισό νομοθέτημα που έχουμε στα χέρια μας αφορά το θέμα του κινηματογράφου και της οπτικοακουστικής παραγωγής. Καταργείται το Εθνικό Κέντρο Κινηματογράφου, καταργείται το Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και δημιουργείται μια νέα ανώνυμη εταιρία, η Δημιουργική Ελλάδα Α.Ε.

Το βασικό πρόβλημα, επί της αρχής, αυτής της νέας αρχιτεκτονικής είναι ότι ο πολιτισμός περνάει σε δεύτερη μοίρα και εστιάζουμε σε μία οπτική επενδυτική, η οποία, όμως κι αυτή έχει σοβαρά λάθη. Η τέχνη του κινηματογράφου, η τέχνη του ντοκιμαντέρ στο νέο θεσμικό τοπίο δεν έχει πλέον ούτε τον ελάχιστο χώρο για την ανάπτυξη της. Ο ελληνικός κινηματογράφος, ο οποίος προσπαθεί υποχρηματοδοτούμενος να υπάρξει, σήμερα χάνει και το τελευταίο του σημείο αναφοράς.

Το παράδοξο της υπόθεσης είναι ότι στο νομοσχέδιο που έχουμε στην Ολομέλεια την Τετάρτη, λέτε ότι αντιγράφετε το γαλλικό μοντέλο για την προστασία του ελληνικού τραγουδιού, έστω και παραφρασμένου. Και σας ρωτάμε γιατί δεν μελετάτε το γαλλικό μοντέλο και στον κινηματογράφο; Δεν μπορεί να λέτε ότι είστε προστατευτικοί στο ελληνικό τραγούδι και νεοφιλελεύθεροι στον ελληνικό κινηματογράφο. Δεν μπορεί να ισχυρίζεστε ότι είστε με τους καλλιτέχνες στο τραγούδι και να είστε με τις πολυεθνικές εταιρείες στον κινηματογράφο. Κάπου προφανώς λέτε ψέματα.

Τι έχουμε, λοιπόν, επί του πρακτέου στο νομοσχέδιο; Μια ανώνυμη εταιρία που θα χρηματοδοτεί τους πολύ μεγάλους παίκτες της οπτικοακουστικής αγοράς, χωρίς πολιτιστικά κριτήρια και χωρίς χώρο για τον κινηματογραφιστή και τον ντοκιμαντερίστα. Όμως, θα έχουμε και μια εταιρία που θεσμοθετεί την διαχειριστική αδιαφάνεια και τον υπουργοκεντρισμό. Όλοι θα διορίζονται κι όλα θα καθορίζονται από υπουργικές αποφάσεις. Έχουμε ένα νομοσχέδιο που απαιτεί για την εφαρμογή του πάνω από 20 υπουργικές αποφάσεις.

Με υπουργική απόφαση μια οπτικοακουστική παραγωγή θα χαρακτηρίζεται ως στρατηγική και θα πληρώνεται fast track, με υπουργική απόφαση θα διορίζονται όλοι, με μεταβατικές υπουργικές αποφάσεις καταργείται κάθε αξιοκρατία και κάθε διαχειριστική δαφάνεια και βέβαια, τονίζουμε και κάτι που μας ανησυχεί ιδιαίτερα, θεσμοθετείται ένα πλαίσιο τριγωνικών, ενδο-ομιλικών συναλλαγών, όπου μεγάλες εταιρίες του εξωτερικού θα μπορούν να ιδρύουν θυγατρικές, να εγκρίνουν πρότζεκτ, να προχωρούν σε τραπεζικό δανεισμό και να εκτελούν οπτικοακουστικές παραγωγές που δεν αφήνουν καμία πολιτιστική υπεραξία στη χώρα. Αναρωτιόμαστε κιόλας αν θα αφήνουν οτιδήποτε στη χώρα.

Βλέπουμε, δηλαδή να θεσμοθετείται μια λογική λειτουργίας, που είχατε εφαρμόσει και στο ΕΚΟΜΕ, με την δυνατότητα να εγκρίνει τιμολόγια εξωτερικού και να προχωρά σε εργασιακό ντάμπινγκ, δηλαδή να επιτρέπει σε παραγωγές να δουλεύουν με εισαγόμενους εργαζόμενους, με πολύ χαμηλά μεροκάματα, με γυρίσματα σε στούντιο γειτονικών χωρών, με ένα πλαίσιο δηλαδή που δεν είχε τίποτα να δώσει ούτε τον πολιτισμό, ούτε στην οπτικοακουστική βιομηχανία της χώρας.

Δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε τα πολυδιαφημισμένα γυρίσματα της ταινίας με τον Αντόνιο Μπαντέρας στη Θεσσαλονίκη, που όλη η κυβέρνηση είχε σπεύσει να διαφημίσει, αλλά που τελικά το σενάριο δεν είχε τίποτα από την Ελλάδα μέσα, αντίθετα επρόκειτο για μια ταινία καταδίωξης στο Μαϊάμι. Αυτή την οπτική τώρα την κάνετε κανόνα στο νομοσχέδιο σας, ισχυριζόμενοι ότι αν έχουμε τέτοιες παραγωγές στην Ελλάδα, θα κερδίσει από αυτές ο ελληνικός κινηματογράφος. Και σας ρωτάμε, πόσους είχε προσλάβει εδώ στην Ελλάδα η παραγωγή του Μπαντέρας; Τι μεροκάματα έδινε; Ψάξτε το λίγο και θα δείτε το μέγεθος της φούσκας.

Κι επειδή λέμε για φούσκες, θα πρέπει οπωσδήποτε να καταθέσετε εδώ στην Επιτροπή, με την έναρξη της συζήτησης, σήμερα, τις οικονομικές καταστάσεις του Εθνικού Κέντρου Οπτικοακουστικών Μέσων, τα ανοίγματα του και τις εκκρεμότητες που αναλαμβάνει ο νέος φορέας. Από τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας βλέπουμε ότι οι ξένες επενδύσεις στον κινηματογράφο στην Ελλάδα παρουσιάζουν τα τελευταία τρία χρόνια μια τάση μαζικής αποεπένδυσης. Γιατί συνέβη αυτό; Απαξιώθηκε διαχειριστικά το ΕΚΟΜΕ; Διολίσθησε σε ασυνέπεια; Σε αφερεγγυότητα; Σε αναξιοπιστία;

Θα πρέπει όλα αυτά να κατατεθούν στην Επιτροπή, για να ξέρουμε τι ανοίγματα αναλαμβάνει ο νέος φορέας. Μάλιστα, ενώ στις αρχικές του δηλώσεις ο Υφυπουργός Πολιτισμού έλεγε ότι στην συγχώνευση αυτή θα συμμετάσχει και ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας, βλέπουμε ότι τελικά ο φορέας αυτός εξαιρέθηκε. Εμείς λέμε ευτυχώς, αλλά το ερώτημα είναι γιατί; Υπήρξαν αντιδράσεις, λόγω των μεγάλων ανοιγμάτων του ΕΚΟΜΕ;

Πρέπει να απαντήσετε και πρέπει να έρθει να απαντήσει εδώ και ο κύριος Πιερρακάκης που διαχειρίστηκε το θέμα στην προηγούμενη κυβέρνηση σας και βέβαια ο τωρινός υπουργός ο κύριος Παπαστεργίου. Να μας πουν τι παραδίδουν. Να μην κρυφτεί η κυβέρνηση πίσω από το Υπουργείο Πολιτισμού και να μην κρυφτεί το Υπουργείο Πολιτισμού πίσω από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, το οποίο καταστρέφει για να του φορτώσει τις διαχειριστικές αμαρτίες που έγιναν στο ΕΚΟΜΕ μετά το 2019.

Εμείς είμαστε ξεκάθαρα αντίθετοι επί της αρχής στο νομοσχέδιο, απαιτούμε την παραμονή κι ενίσχυση του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και τονίζουμε την ανάγκη να εισακουστούν όλοι οι φορείς του κινηματογράφου στη διαβούλευση. Να μην λειτουργήσετε πάλι προσχηματικά όπως κάνατε με τις σκανδαλώδεις διατάξεις για την πολιτιστική κληρονομιά στο προηγούμενο νομοσχέδιο.

Στα υπόλοιπα θέματα του νομοσχεδίου, σε ότι αφορά το βιβλίο, αλλάζετε την ταμπέλα σε έναν φορέα, στο Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού και το κάνετε Ελληνικό Ίδρυμα Βιβλίου και Πολιτισμού. Και το ερώτημα επί της αρχής είναι ένα. Αναβαθμίζεται το οικοσύστημα του βιβλίου μέσα από αυτό; Και βέβαια όχι. Εισάγονται νέα εργαλεία, προωθούνται νέες πολιτικές γιατί βιβλίο; Τίποτα απολύτως. Τι γίνεται στην πραγματικότητα;

Διορίζονται κάποιοι αρεστοί του Υπουργείου, ως προσωρινοί, δημιουργείται μία νέα σύνθεση στο Διοικητικό Συμβούλιο, όπου οι άνθρωποι του βιβλίου είναι μικρή μειοψηφία και κυρίως δεν μαθαίνουμε τίποτα απολύτως για τα έργα και τις ημέρες της προηγούμενης αρεστής διοίκησης στο Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού. Ούτε τι έπραξε, ούτε τι αφήνει.

Εμείς θέλουμε έναν αυτόνομο φορέα για το βιβλίο, με ουσιαστική συμμετοχή όλου του οικοσυστήματος του σε αυτό και με προστασία για τους ανθρώπους του. Θέλουμε να κληθούν όλοι οι φορείς του βιβλίου στην ακρόαση των φορέων. Μετά από πέντε χρόνια αδιαφορίας αξίζει να τους διαθέσετε μια ώρα για να τους ακούσετε.

Στο θέμα του Φεστιβάλ Αθηνών κι Επιδαύρου, δεν θα μπορούσαμε να μην παρατηρήσουμε ότι το Υπουργείο Πολιτισμού, εμφανίζεται ως θιασώτης του κρατισμού. Αλλάζετε τον φορέα κι από ανώνυμη εταιρία τον μετατρέπετε σε μη κερδοσκοπικό νομικό πρόσωπο. Εμείς, επί της αρχής, θέλουμε πολιτικές για τον πολιτισμό, με φορείς που να διασφαλίζουν ένα δημόσιο χαρακτήρα. Αλλά αναρωτιόμαστε για τα δικά σας κίνητρα. Πως, ενώ για τον κινηματογράφο κάνετε ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή δηλώνετε νεοφιλελεύθεροι, για το Φεστιβάλ εμφανίζεστε ως κρατιστές; Μας κεντρίζει το ενδιαφέρον το συγκεκριμένο θέμα γιατί βλέπουμε και μια μεγάλη διαχειριστική ζημιά στην οικονομική χρήση του 2021, άνω των 2 εκατομμυρίων κι αναρωτιόμαστε αν η μετατροπή αυτή της ανώνυμης εταιρίας σε μη κερδοσκοπικό νομικό πρόσωπο έχει κάποια σχέση.

Κλείνοντας, θα ήθελα να αναφερθώ στον “λευκό ελέφαντα” του νομοσχεδίου σας, επιτρέψτε μου την έκφραση, στο ΑΚΡΟΠΟΛ. Μέχρι χθες λέγαμε ότι είναι το γεφύρι της Άρτας σας στον σύγχρονο πολιτισμό. Τώρα βλέπουμε να φορτώνετε κι άλλους διορισμένους σε κάτι που δεν λειτουργεί, σε κάτι που ρημάζει στην κυριολεξία, βλέπουμε κι άλλους μισθούς κι άλλες αποζημιώσεις σε δικηγόρους, κι άλλες αμοιβές που δεν ξέρουμε πόσες είναι, που θα καθοριστούν από υπουργικές αποφάσεις.

Κι αναρωτιόμαστε, πως είναι δυνατόν να συνεχίζεται το πάρτυ πάνω σε ένα άδειο κτίριο. Μέχρι χθες λέγαμε για τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα του Υπουργείου Πολιτισμού στο Ακροπόλ. Μήπως, όμως τελικά όταν η ανικανότητα συναντά το πελατειακό κράτος το γεφύρι της Άρτας μεταβάλλεται σε διαρκές σκάνδαλο; Για εμάς είναι αδιανόητο να συναινέσουμε σε όλο αυτό και καταγγέλλουμε την ανικανότητα και την αδιαφάνεια σας σε σχέση με το Ακροπόλ.

Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω το εξής. Έχουμε καθήκον ως Βουλή να καλέσουμε όλους τους φορείς που εμπλέκει το νομοσχέδιο. Είμαστε υποχρεωμένοι να τους διαθέσουμε μια συνεδρίαση με επαρκή χρόνο για να εκφραστούν. Υπενθυμίζουμε ότι έχετε κουρελιάσει τον κανονισμό της Βουλής σε άπειρες περιπτώσεις. Πρέπει τώρα να δείξουμε ότι η Βουλή λειτουργεί κι ότι δεν είναι παράρτημα της κυβέρνησης.

Ξέρουμε ότι λειτουργείτε με αυταρχισμό στο θέμα των φορέων στη Βουλή, αλλά εμείς επαναλαμβάνουμε τη θέση μας ότι πρέπει να κληθούν και οι 51 φορείς που εμπλέκει το νομοσχέδιο και να δώσουμε τουλάχιστον πέντε ώρες συνεδρίασης στην ακρόαση τους. Εμείς δεσμευόμαστε ότι ακόμα κι αν εσείς τους απορρίψετε, εμείς θα προχωρήσουμε στη δική μας διαβούλευση μαζί τους και να είναι βέβαιοι ότι για εμάς η νομοθετική λειτουργία της Βουλής δεν είναι μια διαδικασία στα μουλωχτά. Η δημοκρατία δοκιμάζεται στην πράξη και η Βουλή πρέπει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων.

Σας ευχαριστώ.