Α. Αριστερά και κυβέρνηση
Μια κυβέρνηση της Αριστεράς στο καπιταλιστικό πλαίσιο έχει εξ’ ορισμού αντιφατικούς ρόλους. Από την μια είναι φορέας της κρατικής εξουσίας, η οποία είναι όργανο επιβολής της αστικής τάξης στις υπόλοιπες τάξεις. Από την άλλη εκπροσωπώντας τους από κάτω,  ενσυνείδητα προσπαθεί να φέρει τέτοιες αλλαγές στην ασκούμενη πολιτική και στο κράτος ώστε να αδυνατίσει τις πολιτικές επιλογές των κυρίαρχων τάξεων την δεδομένη ιστορική περίοδο. Μια τέτοια πορεία ενδεχομένως να οδηγήσει σε εκτεταμένες αλλαγές οι οποίες κάποια στιγμή να αναιρέσουν την ίδια τη φύση της κρατικής λειτουργίας.
Πέρα από την παραπάνω γενική τοποθέτηση στην πράξη τα πράγματα αποδεικνύονται πιο σύνθετα. Όντας στην κυβέρνηση η Αριστερά σε συνθήκες νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού μοιραία θα κάνει συμβιβασμούς. Οι συμβιβασμοί είναι ανεξάρτητοι από την θέλησή της και επιβάλλονται από τον συσχετισμό δυνάμεων και από τον βαθμό ωρίμανσης της ταξικής πάλης. Οι συμβιβασμοί όμως δημιουργούν αρνητικές εντυπώσεις στους αριστερούς πολίτες ικανές να δημιουργήσουν προβληματισμούς, αποστρατεύσεις, πολεμική, ακόμα και διασπάσεις. Υπάρχει δίκιο σε όλα αυτά? Συναισθηματικά ναι. Πολιτικά όχι. Εξηγούμαι: Ο συμβιβασμός είναι αντίθετος στη λογική και το συναίσθημα του αριστερού γιατί υποκρύπτει τον συμβιβασμό με τον ταξικό εχθρό ή την προσχώρηση στην ιδεολογία του. Ορθά λοιπόν συναισθηματικά τον απορρίπτει. Ο ίδιος ο αριστερός ξέρει ότι η δυνατότητά της Αριστεράς να παρέμβει στην πραγματικότητα εξαρτάται από την ίδια μόνο στο βαθμό της θέλησης και της απόφασης. Κυρίως όμως εξαρτάται από τις συνθήκες και τον συσχετισμό των δυνάμεων. Κάτω από αυτή την οπτική ο συμβιβασμός είναι απαραίτητο στοιχείο άσκησης πολιτικής. Συμβιβάζεσαι όχι επειδή προσχωρείς στο στρατόπεδο του αντιπάλου αλλά για να μην του επιτρέψεις να σε συντρίψει. Η κυβέρνηση για την Αριστερά είναι άλλο ένα πεδίο πάλης, ανάλογο με τον συνδικαλισμό και την τοπική αυτοδιοίκηση. Σε έναν σκληρό εργατικό αγώνα μπορεί να επέλθει συμβιβασμός όχι τόσο ευνοϊκός για τους εργαζόμενους. Κάποιοι θα σπεύσουν να κατηγορήσουν την συνδικαλιστική ηγεσία. Οι πολλοί θα ξέρουν ότι κυρίως φταίει η αδιαλλαξία της εργοδοσίας. Αντίστοιχα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τους συμβιβασμούς που κάνει η κυβέρνηση της Αριστεράς. Άλλωστε έχεις ηττηθεί όταν ο αντίπαλος καταφέρνει να νικήσει την θέληση και την απόφασή σου να τον πολεμήσεις.  
Εν τούτοις υπάρχει ένα ερώτημα στο οποίο οφείλουμε να απαντήσουμε: Ποιος είναι ο ρόλος της κυβέρνησης της Αριστεράς σε συνθήκες εξαιρετικά δυσμενούς συσχετισμού δυνάμεων? Ή για να το προχωρήσουμε: Μέχρι πιο σημείο «επιτρέπεται» σε μια τέτοια κυβέρνηση να υποχωρεί απέναντι στον αντίπαλο? Η απάντηση είναι:  Συμμετέχεις στην κυβέρνηση παλεύοντας για κατακτήσεις που ματαιώνουν τις επιδιώξεις του αντιπάλου ή προωθούν το δικό σου σχέδιο. Αναδεικνύεις τις διαφορές σου από τις πολιτικές των κυρίαρχων τάξεων καλώντας τον λαό να πάρει θέση. Φροντίζεις δηλαδή για την ένταση της ταξικής πάλης όπου σαφώς τοποθετείσαι υπέρ των αδυνάτων.  Χτίζεις διεθνείς συμμαχίες έχοντας πλήρη επίγνωση ότι εθνικές λύσεις δεν υπάρχουν, διαμορφώνοντας ευνοϊκότερους συσχετισμούς για τα επόμενα βήματά σου. Σταματάς να συμμετέχεις στην κυβέρνηση όταν οι παραπάνω προϋποθέσεις παύουν να ισχύουν. Αυτή είναι η λύση της σύγχρονης ριζοσπαστικής Αριστεράς. Κάθε άλλη προσέγγιση καταλήγει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο παρακολούθημα του ιδιόμορφου επαναστατικού αναχωρητισμού του ΚΚΕ.
Β. Κόμμα και κοινωνία
Το κόμμα μας από το 2012 μέχρι τον Ιανουάριο του 2015 δούλεψε για τον σκοπό της εκλογικής νίκης. Η δουλειά των οργανώσεων ακολουθούσε τις κεντρικές πολιτικές επιλογές και υπηρετούσε τις τρέχουσες κάθε φορά καμπάνιες του κόμματος. Σε περιόδους μεγάλων μαχών υπήρχε έξαρση συμμετοχής και αγωνιστικότητας η οποία υποχωρούσε μετά. Στα μεσοδιαστήματα η όποια δραστηριότητα εξαντλούνταν σε κάποιες ευκαιριακές δράσεις. Κυρίως όμως όλο αυτό το διάστημα οι οργανώσεις ασχολούνταν με τον εαυτό τους. Με διαρκές άγχος για το πόσο αριστεροί είμαστε και με «άμιλλα» ποιος θα στήσει καλύτερο εσωκομματικό μηχανισμό. Με κίνδυνο να αδικήσω κάποιες, η πλειοψηφία των οργανώσεων δεν ασχολήθηκαν με τα ιδιαίτερα προβλήματα των τοπικών κοινωνιών. Αγνοούσαμε ή καμιά φορά σνομπάραμε τα τοπικά προβλήματα με αποτέλεσμα οι δεσμοί μας με την κοινωνία να είναι αδύναμοι.
Η ίδια λογική ακολουθήθηκε και κατά την διάρκεια της πρώτης κυβέρνησης μέχρι την διάσπαση. Από τον Σεπτέμβριο άρχισε να μπαίνει σε όλες τις οργανώσεις το ερώτημα για τον ρόλο του κόμματος στις νέες συνθήκες. Η εφαρμογή μνημονιακών πολιτικών θέτει σε δοκιμασία την σχέση μας με τις κοινωνικές ομάδες που εκφράζουμε. Αυτό μεγεθύνθηκε από τα καθεστωτικά ΜΜΕ και από τις τραμπούκικες πρακτικές τμημάτων της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς και του αντιεξουσιαστικού χώρου, διαμορφώνοντας μια κατάσταση ιδιόμορφης αγοραφοβίας για τις οργανώσεις μας. Ταυτόχρονα εσωτερικά πληθαίνουν οι φωνές για ένα πιο αναβαθμισμένο ρόλο των οργανώσεων στη ζωή του κόμματος ότι το κόμμα δεν πρέπει να γίνει παρακολούθημα της κυβέρνησης και άλλα αντίστοιχα. Όλοι πάντως συμφωνούμε ότι οι ΟΜ είναι το κόμμα στον χώρο ευθύνης τους.
Είναι καιρός λοιπόν να γίνουμε πραγματικά το κόμμα στον χώρο μας. Να ασχοληθούμε με ζητήματα που είτε απασχολούν ήδη τις τοπικές κοινωνίες είτε θα τα αναδείξουμε εμείς. Οι τομείς δραστηριοποίησης απαραίτητα πρέπει να περιλαμβάνουν: Παραγωγική ανασυγκρότηση σε συνδυασμό με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής. Ανάδειξη επενδυτικών ευκαιριών και δυνατοτήτων απασχόλησης. Ανάπτυξη δομών κοινωνικής οικονομίας. Χρονίζοντα ζητήματα των τοπικών κοινωνιών. Παρεμβάσεις όπου εμφανίζονται ζητήματα κρατικής αυθαιρεσίας ή δυσλειτουργίες των κρατικών υπηρεσιών. Πρόκειται για θέματα που αν δεν τα κινήσουμε εμείς πιθανόν να μην κινηθούν ποτέ. Ο σχεδιασμός πρέπει να είναι πολιτικός, άρα η ευθύνη θα ανήκει στις Νομαρχιακές Επιτροπές, συγκεκριμένος και με καθορισμένα χρονοδιαγράμματα. Οι κομματικές δυνάμεις θα απαιτούν συνεργασία με τους αρμόδιους από την κυβέρνηση και θα αναλαμβάνουν την πρόοδο και επίλυση των προβλημάτων καθώς και την υλοποίηση των σχεδίων, επιτυγχάνοντας έτσι την πολυπόθητη ώσμωση του κόμματος με την κυβέρνηση. Ένας τέτοιος σχεδιασμός θα δημιουργήσει εκ νέου ζωτικό χώρο για τις οργανώσεις μας και θα δώσει την ευκαιρία στους πολίτες να μας πλησιάσουν. Θα βρεθούμε εκ των πραγμάτων στην πρωτοπορία της κοινωνίας και θα αυξήσουμε το κύρος του κόμματος. Θα γίνουμε η φωνή του κυβέρνησης στην κοινωνία και η φωνή της κοινωνίας στην κυβέρνηση. Το κόμμα με αυτό τον τρόπο βοηθάει την κυβέρνηση να ασκήσει την πολιτική της και την ίδια στιγμή το ίδιο βοηθάει τον εαυτό του να εδραιωθεί και να αναπτυχθεί.  
 
* O Δημήτρης Λαγουβάρδος είναι Συντονιστής ΟΜ Παιανίας Γλυκών Νερών