Κυρία και κύριοι Υπουργοί, αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι, στο Σύνταγμα αποτυπώνονται κοινωνικοί συσχετισμοί, αλλά και αγώνες μιας ευρείας πολιτικής περιόδου και με συγκεκριμένο κοινωνικό πρόσημο.
Εμείς θέλουμε αυτή η συνταγματική αναθεώρηση να έχει στίγμα, να έχει προοδευτικό πολιτικό πρόσημο. Θέλουμε να αποτυπώνει τους κρίσιμους και σημαντικούς κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες της τελευταίας δεκαετίας, καθώς και τις αλλαγές που έχουν γίνει, κάτι το οποίο σημαίνει ότι πρέπει να τοποθετηθούμε στην υπάρχουσα συγκυρία, ενισχύοντας τη δημοκρατία και αποκρούοντας τον εθνικισμό και τον νεοφιλελευθερισμό, ακριβώς γιατί εκπροσωπούμε μια νέα πολιτική και κοινωνική πλειοψηφία.
Θέλουμε, επομένως, να αξιοποιήσουμε θετικά την εμπειρία της κρίσης και της κατάρρευσης του παλιού αναπτυξιακού μοντέλου και, άρα, να επουλωθούν τα τραύματα που επέφερε η περίοδος των μνημονίων. Θέλουμε να αποκαταστήσουμε το έλλειμμα δημοκρατικής κυριαρχίας της χώρας μας, καταρχήν από όλα αυτά τα οποία προκύπτουν από την προηγούμενη περίοδο ως ανάγκες και είναι κυρίως τα πολιτειακά ζητήματα, όπως αυτά που έχουν εντοπιστεί ήδη, δηλαδή διαχωρισμός Κράτους-Εκκλησίας, ευθύνη Υπουργών, εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας χωρίς διάλυση της Βουλής, ευθύνες Πρωθυπουργού και δημοψηφίσματα στη λογική της άμεσης δημοκρατίας.
Όμως, στη βάση της ανασύνταξης που επιχειρούμε, εμείς επικεντρώνουμε σε δύο πολύ σημαντικές εκδοχές της συνταγματικής αναθεώρησης, οι οποίες και βρίσκονται στον πυρήνα της προσοχής μας ακριβώς γιατί αυτές έχουν βληθεί από την κρίση. Αυτές είναι τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα, καθώς και τα κοινά αγαθά, μαζί με τον δημόσιο χώρο.
Τα κοινά αγαθά, των οποίων η προστασία και η διατήρησή τους είναι στον πυρήνα της προσπάθειάς μας και του πολιτικού μας σχεδίου, είναι οι κοινοί πόροι, φυσικά επινοήματα, ανεξάντλητοι και εξαντλήσιμοι, υλικοί και άυλοι και εξυπηρετούν τις ανάγκες των χρηστών και των κοινωνών.
Δεύτερον, κάθε ένας και κάθε μία έχει δικαίωμα πρόσβασης και χρήσης των κοινών αγαθών και πόρων, άμεσα ή έμμεσα, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που τίθενται από τον νόμο και σύμφωνα με τη φύση αυτού του πόρου ή του αγαθού.
Τρίτον, το Κράτος ελέγχει και εγγυάται τη διασφάλιση της μη εξάντλησης των πόρων και των κοινών αγαθών, στη βάση της αρχής της αειφορίας, με υποχρέωση διατήρησης και προστασίας του πόρου.
Τέταρτον, τα κοινά αγαθά και οι πόροι μπορούν να τεθούν υπό διαχειριστική ιδιοποίηση, με όρους όμως που θέτει ο νόμος, υπό την εγγύηση πάντοτε του Κράτους υπέρ της κοινότητας και του κοινωνικού συνόλου.
Πέμπτον, οι περιορισμοί στα δικαιώματα των χρηστών κοινωνιών λαμβάνουν υπ’ όψιν πάντα το δημόσιο συμφέρον και την προστασία των κοινών αγαθών και αυτών των πόρων.
Έκτον, το κράτος και οι δήμοι ενισχύουν αυτές τις αυτόνομες πρωτοβουλίες των πολιτών, τα άτομα και τα μέλη των νομικών προσώπων, σχετικά με δραστηριότητες που αφορούν τα κοινά αγαθά και τους κοινούς πόρους.
Τα κοινά αγαθά θα πρέπει να γίνονται κατανοητά σε μια διαλεκτική σχέση με τους κοινωνούς και τους χρήστες τους. Τα κοινά προϋποθέτουν μια κοινότητα ανθρώπων που επωφελείται, ενδιαφέρεται για τη διατήρηση του κοινού και τα διαχειρίζεται με άμεσο ή έμμεσο τρόπο. Το Κράτος αποτελεί τον εγγυητή κάθε σχέσης που αποσκοπεί στη διαχείριση των κοινών αγαθών, τη διατήρηση και την ανάπτυξη του κοινού επ’ ωφελεία των κοινωνών και των χρηστών.
Τα κοινά πράγματα, τα κοινά αγαθά συμπλέκονται με την έννοια του πόρου, δηλαδή με μια φυσική ή τεχνητή πλουτοπαραγωγική πηγή. Μιλάμε για τις πρώτες ύλες, δηλαδή. Ενδεικτικά αναφέρω τον αέρα, το νερό, τα μεταλλεύματα, το αλίευμα, το διαδίκτυο, το κλίμα, το ραδιοφάσμα, τον πολιτισμό, το ανοιχτό λογισμικό, την παραγωγή επιστημονικής γνώσης.
Το δικαίωμα των ανθρώπων στην πρόσβαση χρήσης του κοινού αγαθού αντιστοιχεί σε μια υποχρέωση από το Κράτος για τη χρηστή διαχείριση του κοινού και τη διατήρησή του υπέρ του δημόσιου συμφέροντος. Έχουμε πάρει νομοθετικές πρωτοβουλίες σ` αυτή τη λογική, δηλαδή σχετικά με το πώς το Κράτος εξασφαλίζει τα κοινά αγαθά και υπέρ των πολιτών.
Έχουμε πάρει συγκεκριμένες νομοθετικές πρωτοβουλίες, οι οποίες είναι σ’ αυτήν την κατεύθυνση και τώρα θέλουμε να επικυρωθούν και με συνταγματική αναθεώρηση.
Θα αναφέρω δύο παραδείγματα. Το πρώτο είναι το μειωμένο τιμολόγιο ηλεκτρικού ρεύματος στη Δυτική Μακεδονία προς όλους τους οικιακούς καταναλωτές της ιδίας περιφέρειας. Δηλαδή, έχουμε τη διαχείριση υπέρ του συνόλου των οικιακών καταναλωτών μιας περιφέρειας, ενός πλουτοπαραγωγικού πόρου που δραστηριοποιείται και παράγεται σε μια συγκεκριμένη περιοχή στον συγκεκριμένο ενεργειακό άξονα.
Ένα δεύτερο παράδειγμα αυτής της αμοιβαιότητας που πρέπει να υπάρχει είναι ότι στην εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων προβλέψαμε παρακράτηση ποσοστού επί των κερδών ως προς το ασφαλιστικό σύστημά μας, στη λογική της διαγενεακής ευθύνης και αλληλεγγύης. Επομένως, προτείνουμε πάνω στο ζήτημα των κοινών αγαθών στο άρθρο 21 μία νέα παράγραφο, την παράγραφο 7, όπου βασικά κοινωνικά αγαθά όπως το νερό και η ηλεκτρική ενέργεια, καθώς και τα δίκτυα διανομής τους, υπόκεινται σε καθεστώς δημόσιας υπηρεσίας και τελούν σε δημόσιο έλεγχο. Βασικά κοινωνικά αγαθά, όπως είναι το νερό, η ηλεκτρική ενέργεια και τα δίκτυα διανομής, υπόκεινται σε καθεστώς δημόσιας υπηρεσίας και τελούν σε δημόσιο έλεγχο. Δηλαδή, η διατήρηση του δημόσιου ελέγχου στα βασικά κοινωνικά αγαθά εξασφαλίζει τη συνέχεια της παροχής των σχετικών υπηρεσιών σε προσιτές τιμές, προς όλους και σε υψηλή ποιότητα.
Η πρότασή μας είναι συγκεκριμένη και είναι η εξής: Βασικά κοινωνικά αγαθά όπως το νερό, η ηλεκτρική ενέργεια και τα δίκτυα διανομής τους υπόκεινται σε καθεστώς δημόσιας υπηρεσίας και τελούν υπό δημόσιο έλεγχο. Αυτή είναι συγκεκριμένα η πρότασή μας.
Αυτή η πρόταση, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, όπως και όλες οι άλλες προτάσεις είναι αυτές με τις οποίες θα κατέβουμε στις εκλογές, ακριβώς για να επικυρώσουμε ξανά αυτήν την προοπτική και στην προοπτική της συνταγματικής αναθεώρησης.
Όσον αφορά στα δικαιώματα, επειδή ο χρόνος μου τελειώνει, θα αναφερθώ λίγο επιγραμματικά.
Στο άρθρο 21, λοιπόν, κάνουμε παρέμβαση και ζητάμε αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης και δικαίωμα στην υγεία. Η εμπειρία της οικονομικής κρίσης απέδειξε την ανάγκη για εντονότερη ρύθμιση των κανόνων που τα θεμελιώνουν, προκειμένου να αποτρέπεται αποτελεσματικά κάθε ενέργεια αυθαίρετου περιορισμού τους.
Στην παράγραφο 1, όσον αφορά το αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης, την προστασία της οικογένειας, του γάμου, της μητρότητας, των παιδιών, των νέων, των ηλικιωμένων, καθώς και των ατόμων με αναπηρία και των απόρων, προτείνουμε τη ριζική αναδιατύπωση της παραγράφου 1 του άρθρου 21, προκειμένου να κατοχυρωθεί συνταγματικά η κρατική εγγύηση μέσα από καθολικές κοινωνικές υπηρεσίες και εισοδηματικές ενισχύσεις ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης προς όλους.

Στο άρθρο 21, στην παράγραφο 3 που αφορά το δικαίωμα της υγείας, προτείνουμε τον εκσυγχρονισμό της παραγράφου 3 για το δικαίωμα στην υγεία. Με την προτεινόμενη παρέμβαση, το Κράτος εγγυάται το δικαίωμα στην υγεία και υποχρεώνεται να παρέχει καθολική πρόσβαση σε αποτελεσματικές παροχές υγείας μέσω του Εθνικού Συστήματος Υγείας.
Επίσης, στο άρθρο 22, στις παραγράφους 1, 2, 4 και 5 αναφερόμαστε και κατοχυρώνουμε τα δικαιώματα στον χώρο της εργασίας, όπως είναι η ισότητα αμοιβής, ο κατώτατος μισθός, οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας, η αρχή της εύνοιας, η απαγόρευση επιτάξεων.

Οι προτεινόμενες διατάξεις από εμάς, λοιπόν, είναι και αυτές στο οπλοστάσιό μας, ώστε στην επόμενη Αναθεωρητική Βουλή, όπου θα οδηγηθούμε ως Πλειοψηφία, να τις κατοχυρώσουμε, διότι ο κοινωνικός και ο πολιτικός συσχετισμός με βάση τον οποίο έχουμε έρθει στην εξουσία είναι ισχυρός, δυνατός και θα επιβεβαιωθεί ξανά.
Σας ευχαριστώ πολύ.