Συνέντευξη της βουλευτού Αχαΐας και Τομεάρχη Πολιτισμού της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Σίας Αναγνωστοπούλου, στην εφημερίδα «Πελοπόννησος» και τον Κωνσταντίνο Μάγνη

Ο πρωθυπουργός λέει ότι η Ελλάδα βρέθηκε και πάλι «στη σωστή πλευρά της ιστορίας». Αν είχαμε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα βρισκόμαστε σε σωστότερη πλευρά;

Το ερώτημα αυτό έχει ήδη απαντηθεί. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ πρωταγωνίστησε σε μια ενεργητική εξωτερική πολιτική που από τη μία επέλυσε οριστικά χρόνια ζητήματα -όπως με τη συμφωνία των Πρεσπών- και από την άλλη αναβάθμισε το διεθνή ρόλο της χώρας μας σε μια εξαιρετικά δύσκολη και εύθραυστη συγκυρία. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ξεκίνησε με μια λανθασμένη αφετηρία: ότι η Τουρκία περιθωριοποιείται και κατά συνέπεια εμείς οφείλουμε να κρατάμε χαμηλό προφίλ και να αφήνουμε το χρόνο να περνάει. Δυστυχώς έπεσε έξω. Η χώρα μας αποσύρθηκε από το διεθνές προσκήνιο, η Τουρκία ενίσχυσε τις αναθεωρητικές της τάσεις, και η Ελλάδα πλέον απουσιάζει από κρίσιμες περιφερειακές και παγκόσμιες διασκέψεις. Η σπασμωδική κίνηση του πρωθυπουργού να στείλει όπλα στην Ουκρανία είναι μια απέλπιδα προσπάθεια να δείξει πυγμή. Αλλά είναι μια λάθος κίνηση (δεν εξετάζω καν τη μηδαμινή της σημασία στην ίδια την έκβαση του πολέμου), τη λάθος στιγμή.

Πλείστοι αναλυτές συμπίπτουν στην ιδέα ότι το ΝΑΤΟ προκάλεσε τον Πούτιν, επεκτεινόμενο στο υπογάστριό του. Αν το ΝΑΤΟ «καθόταν στα αυγά του», ο Πούτιν θα έμενε αμέριμνος και φιλήσυχος στα όρια της Ρωσίας;

Θεωρώ ότι οι αναλύσεις μας οφείλουν να εκκινούν από το μείζον γεγονός που έχουμε μπροστά μας: και αυτό το γεγονός είναι η απαράδεκτη παραβίαση του διεθνούς δικαίου με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Σε κάθε πόλεμο υπάρχουν προφανώς αίτια και αφορμές. Αλλά αυτό δεν πρέπει να μας οδηγήσει στο να δικαιολογήσουμε με οποιοδήποτε τρόπο τον πόλεμο. Από εκεί και πέρα, ο ανταγωνισμός μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων δεν είναι μια υπόθεση ανάμεσα στο «προκαλώ» και στο «κάθομαι στα αυγά μου». Είναι ένας ανταγωνισμός που διαπλέκεται με συσχετισμούς, στρατηγικές επιδιώξεις και εν τέλει μια σύλληψη του κόσμου μέσα από την ύπαρξη σφαιρών επιρροής. Σε αυτή τη σύλληψη του κόσμου το ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ, η Ρωσία, αλλά και η ΕΕ, συρόμενη πίσω από τους σχεδιασμούς των ΗΠΑ, έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης. Κατά συνέπεια, η συνεπής στάση σήμερα είναι μία: καταδίκη του πολέμου και των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών.

Ακούμε τη φράση «ο κόσμος δεν θα είναι πλέον ίδιος μετά τον πόλεμο της Ουκρανίας». Τι σημαίνει αυτό για σας, αν το συμμερίζεστε;

Το ίδιο είχαμε πει, και ισχύει, και για την πανδημία. Αν το σκεφτεί κανείς ο 21ος αιώνας είναι μέχρι στιγμής μια διαδοχή από κρίσεις και προκλήσεις που έχουν αλλάξει τον τρόπο που ζούμε και σκεφτόμαστε. Πρέπει να αντισταθούμε -όσο και αν είναι δύσκολο- στον πεσιμισμό. Μέσα από τις κρίσεις αυτές η κοινωνία προχωράει και συλλαμβάνει την ανάγκη της ριζικής αλλαγής του μοντέλου εκείνου που μας οδήγησε εδώ. Δείτε την πανδημία. Είναι μια δύσκολη δοκιμασία που υπογράμμισε την αξία των δημόσιων πολιτικών, την προτεραιότητα των εθνικών συστημάτων υγείας, την ανάγκη υπέρβασης του δόγματος της ασφυκτικής λιτότητας προκειμένου να μείνει όρθια η κοινωνία. Δική μας δουλειά είναι να υποδεικνύουμε την αλλαγή που συντελείται, αλλά κυρίως να ενισχύουμε τη δυνατότητα της θετικής διεξόδου. Ο πόλεμος το θέτει με έναν απόλυτο τρόπο: ή θα κερδίσει ο θάνατος ή θα κερδίσει ένα νέο σύστημα ειρήνης και συνύπαρξης.

Εγκωμιάζουμε την ΕΕ επειδή επιτέλους σήκωσε ανάστημα με γρήγορα ανακλαστικά. Σας ικανοποίησε η αντίδρασή της;

Το ζητούμενο για την ΕΕ είναι η μετάβαση από το πεδίο των συμβολισμών και των ρητορικών διακηρύξεων, στην ουσία. Η ΕΕ σήμερα πλήττεται από τον πόλεμο -σε πολλές διαστάσεις- και αυτή η συνειδητοποίηση πρέπει να οδηγήσει σε μια νέα πολιτική που εκτείνεται από τον ενεργειακό σχεδιασμό και την αυτονομία άμυνας και ασφάλειας έως την αντιμετώπιση του προσφυγικού ζητήματος. Είμαστε ακόμα εν μέσω της κρίσης, και αυτό που ήδη διαγράφεται ως μεγάλη πρόκληση για τον ευρωπαϊκό κόσμο είναι η πολιτική εμβάθυνση της ΕΕ και ο σχεδιασμός μιας στρατηγικής εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής. Την ίδια στιγμή, ήδη από την πανδημία φαίνεται ότι υπάρχουν περιθώρια για προοδευτικές συγκλίσεις και τη μετατόπιση από παλαιότερες εμμονές τις οποίες για παράδειγμα έχει πληρώσει η χώρα μας. Μια δυναμική ελληνική κυβέρνηση θα έπρεπε να πρωταγωνιστεί σε αυτή τη μετατόπιση. Η δική μας προς το παρόν παραμένει θεατής.

Παιδιάστικη ερώτηση, αλλά η απάντηση είναι αναγκαία για τον μέσο πολίτη: Ποιοι είναι σήμερα οι «καλοί» στον πλανήτη;

Αυτοί που έχουν το θάρρος να αντιστέκονται! Είναι εύκολο να καταδικάζεις τον πόλεμο όταν είσαι μακριά. Σκεφτείτε τι θάρρος και ηθικό σθένος προϋποθέτει η γενναία καταδίκη του πολέμου από Ρώσους πολίτες, διανοούμενους και καλλιτέχνες. Για αυτό είναι ανόητη και λανθασμένη η απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού για μποϋκοτάζ στους ρωσικούς καλλιτεχνικούς και πολιτιστικούς οργανισμούς. Η δική μας δουλειά είναι να ενισχύουμε και να πολλαπλασιάζουμε τις φωνές των ανθρώπων που αντιστέκονται, να στηρίζουμε έμπρακτα τα θύματα του πολέμου, να φροντίζουμε για τα παιδιά και τους νέους που βλέπουν τη ζωή τους να διαλύεται. Να στηρίζουμε έμπρακτα όλα τα θύματα από όλους τους πολέμους –όχι στην αντίληψη καλοί και κακοί πρόσφυγες, λευκοί και μελαψοί. Μόνο έτσι, σε κάθε χώρα θα αναδειχτούν οι «καλοί» στον πλανήτη.

Τι πάει να κάνει ο Ερντογάν; Να είμαστε πλέον ήσυχοι όσο διαρκεί η έξαρση στο Ουκρανικό;

Ο Ερντογάν εκμεταλλεύεται την αναβαθμισμένη θέση της Τουρκίας και αυτό θα έπρεπε να μας ανησυχήσει εδώ και καιρό. Η Τουρκία επιδιώκει –και κατορθώνει μέχρι στιγμής- να «παίζει» το ρόλο του επιτήδειου ωφέλιμου για όλες τις πλευρές. Εκεί πληρώνουμε δυστυχώς τις εσφαλμένες εκτιμήσεις της κυβέρνησης και την ανάγκη της να παρουσιάζει εικονικές «επιτυχίες» σε όλα τα μέτωπα. Δεν μπορούμε να είμαστε ήσυχοι όσο υπάρχει πόλεμος. Η Ουκρανία δεν είναι μακριά μας και οι επιπτώσεις στην ακρίβεια συνιστούν μια οδυνηρή επιβεβαίωση αυτού. Η ενεργειακή κρίση είναι μία από τις αιτίες αλλά και μια από τις μεγαλύτερες συνέπειες του πολέμου. Σε αυτό τον τομέα η Τουρκία επιδιώκει να παίξει βαρύνοντα ρόλο. Κατά συνέπεια, ούτε ψευδαισθήσεις, ούτε εφησυχασμός. Η Ελλάδα δεν μπορεί να επανέρχεται, δια του πρωθυπουργού, σε αναχρονιστικά, ψυχροπολεμικά, σχήματα περί «προκεχωρημένου φυλάκιου της Δύσης» και περί του «είμαστε η Δύση». Οφείλει να δει όλη την εικόνα, και στο πλαίσιο αυτής της εικόνας ο ρόλος της χώρας μπορεί και οφείλει να γίνει ιδιαίτερα σημαντικός με πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική και πρωταγωνιστικό ρόλο εντός της ΕΕ κυρίως σε ό,τι αφορά τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Μας απειλεί Γ’ Παγκόσμιος; Ή μήπως έχει ήδη αρχίσει;

Ψυχραιμία. Βρισκόμαστε σε μία εποχή πολλαπλών μεταβολών και βίαιων ρήξεων. Αυτό δεν πρέπει να μας οδηγεί σε μια αναζήτηση του εντυπωσιακού που με τη σειρά του οδηγεί στην παράλυση και τους ανθρώπους στην παραίτηση. Στο χέρι μας είναι να αναστρέψουμε τη φορά των πραγμάτων και να διεκδικήσουμε μια καθημερινότητα με ασφάλεια και αυτοπεποίθηση. Αυτή τη στιγμή η ελληνική κοινωνία βλέπει το εισόδημά της να εξαϋλώνεται και την ίδια στιγμή εύλογα φοβάται για το μέλλον. Ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία μας καλεί να ξορκίσουμε το φόβο- όχι ρητορικά, αλλά με δράση. Δράση για να καταγγείλουμε τον πόλεμο, δράση για να σταματήσει η ακρίβεια, δράση για την πολιτική αλλαγή που χρειάζεται η χώρα μας.

Η συνέντευξη της Σίας Αναγνωστοπούλου